FileMaker’la çözüm geliştirmenin, mobil uygulama yazmanın çok kolay olduğunu herkes biliyor zaten. 17’de gelen add-on table’lar, eskiden beri yayınlanan starter solutionlar (başlangıç çözümleri) başlangıçta bir adım daha önden başlamanızı sağlıyor. Ancak başlangıç çözümleri FileMaker Inc. tarafından geliştirildiği için çok genel örneklerden öteye gidemiyordu.
Artık öyle değil, FileMaker Templates sayfası ile FileMaker geliştiricilerinin de katkıda bulunabildiği bir kütüphane yayın hayatına başladı. Zamanla içeriği zengileşecek bu bölüm de yakında bizim ürettiğimiz template dosyaları, eğitim içeriklerine ulaşabileceksiniz.
www.filemaker.com/templates adresinden ulaşabileceğiniz sayfada tasarım örnekleri, uygulamalar, eğitim gibi içeriklere ulaşımı daha kolay hale getirecek.
FileMaker Server kurulumu; özellikle 17. sürümle beraber kurulum ve yönetim işlemi çok pratik. Yine de FileMaker server kurulumu nasıl yapılır sorusunu yanıtsız bırakmayarak bir yazı hazırladık.
Kurulum işlemi yabancı tabirle “straight forward”, oldukça basit. Setup dosyasındaki adımları takip etmeniz yeterli, FileMaker gerekli bir çok ayarı kurulum dosyası ile zaten yapıyor. Aşağıdaki videodan kurulum adımlarını izleyebilirsiniz. Video’yu özellikle montajlamadık ki gerçekten 5 dakikadan daha az sürede kurulumun tamamlandığını görün istedik 🙂
Bu yazıdaki esas konu ise kurulum sonrası FileMaker Server Admin Console kullanımı ve yönetimi hakkında. FileMaker Server’a nasıl dosya yüklenir, veritabanları nasıl yayına alınır ve durdurulur, yedeklemeler nasıl yönetilir sorularının cevaplarını bu yazıda bulacaksınız.
FileMaker 17’de veri tabanını oluşturduktan sonra aşağıdaki adımları takip ederek FileMaker Server’a yükleyebilirsiniz.
File>Manage>Security yolunu izlediğinizde karşınıza veri tabanınızdaki hesaplar çıkar. Burada veri tabanınıza yeni kullanıcılar ekleyebilir, kullanıcı şifrelerini ayarlayabilir ve kullanıcıların yetkilerini (tam erişim, kayıtlarda değişiklik yapma, sadece okuma gibi) düzenleyebilirsiniz.
Veri tabanınıza FileMaker Server ile veya tarayıcıyla (FileMaker WebDirect) ulaşmak için Extended Privileges sekmesine gelip network’te ve webdirect de ulaşılması veya değişiklik yapılması için gerekli izinleri verin. Bunun için fmwebdirect ve fmapp satırlarına çift tıklayıp tam erişim, sadece veri girişi ve sadece okuma seçeneklerinden sizin için uygun olanları işaretleyiniz.
Yukarıdaki adımları uyguladığınızda veri tabanınızı hem FileMaker WebDirect ile tarayıcınızdan hem de FileMaker Server 17 ile sunucu üzerinden kullanılabilir hale getiriyorsunuz. Veri tabanınızı FileMaker Server 17 üzerinden kullanabilmek için File>Sharing>Upload To FileMaker Server yolunu izleyin.
Veri tabanınız için parola oluşturun. Yükleme işlemi için programı kapatma uyarısın geldiğinde OK düğmesine tıklayıp devam edin.
Karşınıza çıkan ekranda alt kısımdaki Host Adress bölümüne sunucu bilgisayarınızın IP adresinizi yazın ve yukarıda bulunan Hosts açılır sekmesine tıklayın. Sunucunuza bağlandıktan sonra sağ taraftaki sunucu adı ve şifresi bölümü aktif hale gelir. Sunucunuzun kullanıcı adı ve parolasını girip Next düğmesine tıklayın.
Bilgisayarınızda sunucunuza aktarmaya hazır olan veri tabanları açılan ekranda gözükecektir. Eğer gözükmüyorsa “Browse” düğmesine tıklayıp bilgisayarın içinde dosyanızı bulabilirsiniz. Yüklemek istediğiniz veri tabanını seçtikten sonra Upload düğmesine tıklayın.
Yukarıdaki adımları izlediğinizde veri tabanınıza FileMaker WebDirect ve Filemaker Server 17 ile erişebilirsiniz. Bir diğer yöntem de veri tabanınızı sunucuya bir flash bellek yardımıyla aktarmaktır. Büyük boyutlu veri tabanları için bu yöntem daha pratiktir. Veri tabanınızı flash belleğe aktardıktan sonra sunucu bilgisayarına takıp veri tabanlarının depolandığı klasöre aktarmanız gerekmektedir.
FileMaker server standart depolama alanı;
Windows için; C:\Program Files\FileMaker\FileMaker Server\Data\Databases
macOs için; /Library/FileMaker Server/Data/Databases/
FileMaker Server 17 Kullanımı
Sunucu yönetici konsolunu açmanız için tarayıcınıza sunucu bilgisayarından bağlanıyorsanız tarayıcıya https://localhost:16000/admin-console linkini, başka bir bilgisayardan bağlanıyorsanız için https://<host>:16000/admin-console linkini yazmanız gerekir. Daha sonra kullanıcı adı ve parolanızla yönetici konsoluna giriş yapabilirsiniz.
Dashboard
Dashboard ekranının üst kısmında bütün sisteminizin özetini görüyorsunuz. Sunucunuzda anlık bağlı olan kullanıcı sayısını, sunucunuza yüklü veri tabanı sayısını, kaç kullanıcının FileMaker Pro, FileMaker Go ve WebDirect’den bağlı olduğunu, ve sunucunuz hakkında genel bilgileri görebilirsiniz.
Sistem özetinin alt kısmında kapasite istatistiklerini ve sistem istatistiklerini (zamanla CPU, hafıza, network ve disk değişimi) gözlemleyebilirsiniz.
Database
Database sekmesinde ekranın sol kısmında server’a yüklediğiniz bütün veri tabanlarının listesini görürsünüz. Herhangi bir veritabanının yanındaki oka tıkladığımızda bu veritabanını durdurabilir, tekrar başlatabilir, kapatabilir, indirebilir veya silebilirsiniz. Veritabanınız kapandığında mavi nokta kırmızıya döner.
Ekranın sağ kısmında anlık olarak hangi kullanıcıların hangi veri tabanına bağlı olduğunu görebilirsiniz. Bağlı kullanıcılardan herhangi birini seçip kullanıcı listesinin üzerindeki “Disconnect” ve “Send Message” düğmeleriyle seçtiğiniz kullanıcının bağlantısını kesebilir veya mesaj gönderebilirsiniz.
Backup
Backup sekmesinde ekranın sol tarafında otomatik yedekleri (Auto Backup and On-Demand), korunmuş yedekleri (Preserved) görebilir ve bir yedekleme planı (Backup Schedules) yapabilirsiniz. Yedekleme planını tüm sunucuyu, sadece belirli bir klasörde olan veri tabanlarını ya da sadece bir veritabanını günlük, haftalık, ya da her N gün (2 günde bir, 5 günde bir) olarak ayarlayabilirsiniz. Otomatik yedeklemeler her gece yarısı serverdaki bütün veri tabanları için yapılır ve 7 gün sonra sunucudan silinir.
Configuration
Configuration sekmesinde genel ayarlarınızı göreceksiniz. Filemaker Clients bölümünden Filemaker Pro Advanced ve WebDirect de zaman aşımını ayarlayabilirsiniz. Folders bölümünde veritabanlarınızın ve yedeklerinizin sunucunuzda hangi klasörde tutulduğunu görüyorsunuz. Script Schedules kısmında bir veritabanınız için günlük, haftalık, sadece bir kere , 5 günde bir gibi seçeneklerle yazmış olduğunuz bir scripti otomatik olarak çalıştırabilirsiniz. Notifications kısmında bildirimlerinizi email adresinize yönlendirebilirsiniz. SSL Certificate kısmından veri güvenliğiniz için sertifika yükleyebilirsiniz. Son olarak Logging kısmında server loglarınızı inceleyebilirsiniz. Hangi kullanıcı, hangi veri tabanına ne zaman giriş yapmış gibi bilgileri buradan görebilirsiniz.
Connectors
Connectors sekmesinde veri tabanınızı webde paylaşabilir ya da diğer program dilleriyle (PHP, C#, Java, Phyton vb.) etkileşime sokabilirsiniz. WebDirect’e ulaşmak için Lunch Center URL başlığının sağında yazan linki tarayıcınızla açabilir ya da linkin yanındaki mavi renkli Open Launch Center düğmesine tıklayabilirsiniz.
Administration
Administration bölümünde ise lisansınız hakkında gelen bilgileri görebilirsiniz. Kullanıcı adı ve parolanızı ve diğer yönetimleri buradan gerçekleştirebilirsiniz.
FileMaker Server’ı Local Network’ten Internet’e Taşıyın
FileMaker Server, Client’larla iletişim kurarken belirli TCP/IP portları üzerinden çalışır. Bu portal varsayılan olarak local network’ünüzde (yerel ağ) açıktır. Ancak FileMaker’a internet üzerinden erişmek için firewall veya modeminiz üzerinden bazı ayarları yapmanız gerekir. Örneğin; FileMaker WeDirect’e erişmek için 80 ve 443 portlarını FileMaker Server’ın kurulu olduğu sunucuya yönlendirmeli veya firewall üzerinden izin vermelisiniz.
10 Ekim – 20 Aralık tarihleri arası, artık gelenekselleşen, FileMaker BOGO (Buy one, give one) Kampanyası başladı. FileMaker’a yeni başlayanların uygun fiyata lisans temin edebilmesini sağlayan kampanya kapsamında 1 tane FileMaker Pro 17 Advanced siparişiniz de bir tanesi de bizden.
Elektronik indirme (electronic dowlonad) şeklinde satınalmalarda bir kez faydalanabildiğiniz kampanya 20 Aralık 2018 tarihine kadar devam ediyor. Kampanya kapsamında upgrade (yükseltme), volume lisans, site lisans alım şekilleri dahil değildir ve alınan ürünler downgrade (sürüm düşürme) yapılamaz, başka kampanyalarla birleştirilemez. Kampanya kapsamında hediye gelen lisans anahtarınızı arkadaşınızla, başka bir firmayla, ofisinizdeki iş arkadaşınızla paylaşabilirsiniz. Ücretsiz, free download linki siparişinizden sonra eposta ile iletilecektir.
Kampyadan faydalanmak ve FileMaker lisans fiyatları için FileMaker Türkiye temsilcisi Cabitaş Mühendislik ile bilgi@filemaker.ist adresinden veya 0216 326 2489 irtibata geçebilirsiniz.
Etkinlikte organizasyonu yapan FileMakerTürk Kayseri üyelerine, sunumlarıyla içeriği zenginleştiren konuşmacılara ve ziyaretçilere teşekkür ederiz. Bir sonraki FileMaker toplantısında görüşmek dileğiyle.
FileMaker severler 4 Ağustos 2018’de Kayseri’de bir araya geliyor. FileMaker geliştiricileri ile tanışmak, FileMaker ipuçları, teknikleri içeren seminerlerimizle devam edecek etkinliğimize katılmak için aşağıdaki bağlantıdan formu doldurabilirsniz.
FileMaker 17 Platformu bugün duyuruldu ve ilk defa Türkçe sürümü de aynı gün piyasada. Türkçeleştirme çalışmaları için destek veren Winsoft ekibine teşekkürler.
FileMaker 17 ile gelen yeniliklere başlamadan önce FileMaker Pro’nun artık emekliye ayrıldığını söyleyebiliriz. FileMaker Pro Advanced, FileMaker Pro’nun yerini alıyor ve artık tüm FileMaker kullanıcıları Advanced sürümündeki geliştirme araçlarından faydalanabiliyor.
FileMaker Pro Advanced kullanıyorum ama tools (araçlar) menüsü gözükmüyor sorularının da peşinen yanıtını verelim; preferences (tercihler) menüsünden “Use advanced tools” (Gelişmiş araçları kullan) seçeneğini işaretleyip programı yeniden başlatmanız yeterli.
FileMaker sürümler arası yenilikleri 6 ana başlıkta duyuruyor; Development (Geliştirme), Deployment (Yayımlama), Cloud (Bulut), Mobilite (Mobility), Integration (Entegrasyon) ve Security (Güvenlik)
Testlerimizde dikkatimizi en çok çeken yenilikler geliştirme araçlarında yeni kolaylıklar ve mobil tarafında yapılan iyileştirmeler oldu. Yeni bir dosya oluşturmaya başladığınız anda bunu fark ediyorsunuz. Ön tanımlı alanlar (veya varsayılan alanlar, default fields) otomatik olarak tablonuza ekleniyor. Varsayılan alanları DefaultFields.xml dosyasını düzenleyerek özelleştirebiliyorsunuz.
Her sürümde geliştirilen ve iyileştirilen başlangıç çözümleri FileMaker’a yeni başlayanlar için pratik olarak kendi çözümlerini üretmelerine yardımcı oluyordu. FileMaker 17 ile gelen diğer bir yeni özellik, add-on tables (eklenti-tablolar), özellikle kendisi için özel uygulama geliştirenlere yönelik ikinci büyük kolaylık diyebiliriz.
FileMaker’ın, dosyanızda ihtiyacınız olabilecek genel tablolar için pratik bir çözümü var. Örneğin ürün kayıtlarınızı kaydedeceğiniz bir dosya oluşturmaya başladınız. Ürünle ilgili belgelerinizi (teknik dokümanlar, reklam görselleri vb.) kaydetmek için bir bölüm oluşturmak istiyorsunuz. Bunun için;
Layout (yerleşim) moduna geçin,
Portal aracını seçip konumlandıracağınız yeri belirleyin,
add-on tables (Eklenti tabloları), ardından attachment (dosya ekleri) seçeneğini seçin.
Son olarak yeni tablonuz için isim verin.
İşlem tamam.
Pratikçe uyguladığımız bu 4 adımın arkasında FileMaker’ın otomatik olarak yaptıkları özetle;
Yeni bir tablo oluşturdu,
Tabloya ekleri koymak için gerekli alanları ekledi,
Tablolar arası ilişkileri kurdu,
Kullanıcı arabiriminde ihtiyacınız olacak scriptleri (betikler) yazdı
layout(Yerleşim) moduna portalınızı ve ekleme/silme düğmelerinizi ekledi.
Bu sayede relational database (ilişkisel veritabanı) kavramını hiç bilmeyen kişiler dahi sürükle bırak işlemleri ile kendi kullanabileceği veri tabanı sistemlerini oluşturabiliyor.
Layout (Yerleşim) modundaki bir diğer yenilik ise master-detail layout (Ana-Detay yerleşimler). Normalde FileMaker platformunu kullanırken, kayıtları liste halinde görmek için liste görünümü list view (liste görünümü), detaylı bilgileri görmek için ise form view (form görünümü) kullanırız. Ancak bazı durumlarda kayıtları sol tarafta listelerken, seçilen kaydın detaylarını aynı ekranda sağ kısımda (örneğin iPad’deki mesajlar uygulaması gibi) görmek kullanıcı deneyimi (UX) için tercih edilebiliyor. Bunun için önceleri self relation (kendi kendine ilişki) dediğimiz yöntemlerle bu görünümü sağlamak için “takla” atardık. Ayrıca ilişki üzerinden filtreleme ve sıralama yapmak için bazen birkaç “takla” daha gerekirdi. FileMaker 17 Platformu ile buna gerek kalmıyor. Artık yerleşime koyacağınız portal için veri kaynağı bulunduğunuz tablo olabiliyor.
Layout (Yerleşim) modunda daha hızlı çalışmamıza yardımcı olan iki araç; FileMaker 13 ile kullanılma başladığımız, alan seçici “field picker” ve FileMaker 16 ile sunulan Layout Objects Window (yerleşim nesneleri penceresi) artık yok. FileMaker 17 ile bu iki aracın yerine kullanabileceğimiz left panel (sol panel) gelmiş. Benzer şekilde object inspector (nesne denetçisi ) ise Right panel (sağ panel) olmuş. Eski alışkanlıkları bir kenara bıraktığınızda yerleşim panelleri daha hızlı çalışma imkanı veriyor, biraz deneyin, eminim alışacaksınız.
Uzun zamandır bir çok FileMaker kullanıcısının sorduğu “eposta gönderirken birden çok dosya eki nasıl gönderilir?” sorusu 17. sürümle beraber tarihe karışıyor. Darısı “FileMaker’la HTML eposta nasıl gönderilir” diye soranların başına…
Scriptlerle (betik) ilgili bir diğer yenilikler özellikle iOS platformu’na yönelik. FileMaker Go 17 ile yerel bildirim local notification ( yerel bildirim) ayarlayabilmek (veya kurmak) için “Configure Local Notification” script adımı geliyor. Bu sayede FileMaker Go çalışmıyor olsa dahi belirli bir zamanda notification (iOS bildirimi) gösterebiliyorsunuz.
FileMaker 8.0 ile gelen script variables (betik değişkenleri) yeni sürümler geldikçe daha kullanılır olmaya başlıyor ve global alanların yerini gittikçe daha fazla alıyor. FileMaker 17’de de “Show Custom Dialog” script (betik) adımını kullanırken, kullanıcının doğrudan bu değişkenlere değer girilmesine imkan sağlıyor.
“Perform Script” ve “Perform Script on Server” adımları yeni sürümle beraber script (betik) ismiyle tetikleyebiliyorsunuz. Küçük bir yenilik gibi gözüken bu değişiklik, kullanıcı yetkilendirme, koşullu durumlar gibi bir çok konuda büyük faydalar sağlayabilir. Yalnız unutmadan, bu özelliği kullanırken scriptlere (betik) isim verirken ve değiştiriken dikkat etmek gerekiyor.
Windows’ta DOS komutlarıyla, macte apple scriptle veya pluginlerle klasör oluşturma uğraşlarına artık gerek kalmıyor. Kaydetme scriptlerini (betik) kullanırken (Export Records, Save as.. gibi) artık klasör oluşturabiliyoruz.
FileMaker 17 ile gelen önemli fonksiyonlardan birisi Get(UUIDNumber). Get(UUID) ile üretilen tekil kodlar metin olduğu için indekslenmesi daha maliyetli. Daha önce farklı toplantılarda number (sayı) tipindeki alanlarında indeksleme ve bulma işlemlerinin daha hızlı olduğunu ve UUID’nin primary key olarak tercih edilmesinin sakıncalarından bahsetmiştik. FileMaker’da bu konuya kayıtsız kalmayarak sayı biçiminde tekil numara üreten fonksiyonu yeni sürümüyle beraber sunmaya başladı.
iOS platformunda çalışanları sevindirecek bir diğer yenilik ise GetSensor fonksiyonu. Bu fonksiyon ile iOS’daki tüm sensör verilerine ulaşabiliyorsunuz.
Genel olarak FileMaker 17 platformundaki yenilikleri özetledik, sonraki yazılarımızda daha detaylı incelemeler ile yenilikleri paylaşmaya devam edeceğiz.
Bitirmeden 17 ile bize veda eden özelliklerden bahsedelim. Upgrade (yükseltme) yapan kişilerin özellikle bu bölümü göz önünde bulundurmalarında fayda var.
Birincisi “send mail” scripti ile ilgili. Artık FileMaker ile bulunan kayıtlar için otomatik epostalar oluşturamıyorsunuz. Send mail seçeneğinde “multiple emails” (çoklu eposta) seçtiğinizde “Collect addresses accross found set” seçeneği kayboluyor. Toplu eposta göndermek için FileMaker’la entegre edebileceğiniz MailChimp, Mandrill, MailGun gibi hizmetler varken doğrudan FileMaker üzerinden eposta göndermek zaten iptidai bir çözüm.
Hala kullanan var mı bilmediğimiz JPEG 2000, MacPaint, Photoshop, SGI ve TGA resim formatları artık desteklenmiyor. LDAP (Lightweight Directory Access Protocol) seçeneği de artık desteklenmeyen teknolojiler arasında.
Türkiye’nin en geniş katılımlı FileMaker etkinliğimizi Konya Innopark ofisimizde gerçekleştirdik. FileMaker Konya buluşmamızı değerli katılımlarıya zenginleştiren ziyaretçilerimize ve konuşmacılarımıza, ayrıca etkinlik öncesi ve etkinlik sırasında verdiği emeklerle kusursuz bir organizasyona imza atan ekibimize teşekkür ederiz.
Etkinlik sunumlarına aşağıdaki bağlantılardan ulaşabilirsiniz.
Türkiye’nin farklı coğrafyalarından FileMaker kullanarak ihtiyaca özel çözümler (Custom Application) üreten yazılımcılar Konya Innopark’da, FileMaker Türkiye Çözüm Ortağı Cabitaş Mühendislik’in ev sahipliğinde bir araya geldi. 13 farklı şehirden çok sayıda davetlinin katıldığı etkinlikte, bir Apple iştiraki olan FileMaker firmasının piyasaya sunduğu özel uygulama geliştirme platformu (Custom Application) hakkında 4 farklı konuşmacının sunumlarına yer verildi.
FileMaker Türkiye çözüm ortağı olan Cabitaş Mühendislik firması Genel Müdürü Mehmet Cabi, etkinliğin ilk konuşmasında dijital çağın vazgeçilmezleri olan dijital dönüşüm ve endüstri 4.0 konularına değindi. Son yılların yeni kavramları olan Butik Yazılım (firmaya özel olarak hazırlanan ingilizce’de Custom Application olarak isimlendirilen) konusunda bilgi verdi. Butik yazılımların %60 oranında bilgi işlem (IT) departmanı tarafından değil, alaylı geliştiriciler (bilgisayar eğitimi almamış kişiler bu kişilere İngilizce de citizen developer olarak isimlendirilmekte) tarafından geliştirildiğini belirtti. Butik yazılımlar konusunda, alaylı geliştiricilerin kendi problemlerini daha iyi bildikleri için çok daha başarılı olduklarını söyledi.
Cabi, konuşmasında FileMaker platformuyla Butik Yazılımlar üretilerek dijital dönüşüm süreçlerinin geliştirilebileceğinden bahsetti. Konuşmasının devamında Mehmet Cabi; “Dünyada yaygın olarak kullanılan FileMaker platformu ülkemizde de daha çok kullanılmaya başladı. Apple MacOS, iPhone, iPad, Windows, Web Tarayıcıları (Firefox, Chrome, Safari, Edge) üzerinden kullanılabilen (cross platform) uygulamaları, kod yazmadan (zero-code) geliştirme imkanı sunuyor.” dedi. Etkinlikte platformun daha çok kişiye hitap etmesi için hazırlanan Türkçe içerik kaynaklarının ve eğitim videolarının 2018 yılında yayınlanacağı ve periyodik eğitimler düzenleneceği duyurusu yapıldı.
İkinci konuşmada Recep Güney, söz konusu platformun tekniklerinden biri olan çapraz raporlama (Cross Reporting) konusundan bahsetti. Konuşmacı, FileMaker’ın eski tekniklerinden Sub-Summary Reports ile yapılamayan raporlamaların bu teknikle kolayca yapılabileceğini aktardı. Virtual list tekniği ile çapraz rapor hazırlama hakkında temel bilgileri verdikten sonra, çapraz raporlama örnekleri sunarak konuşmasını tamamladı.
Toplantının üçüncü oturumunda konuşmacı Mehmet Kaya veritabanı yapısında ID alanlarının kullanımı hakkında bilgi paylaştı. Katılımcıların da katkısıyla ID alanları için yeni yöntemler konusunda bilgi alış verişi yapıldı. Kaya, ayrıca düzgün yapılandırılmayan veritabanı tablo ve ilişki yapısının performans düşüklüğüne sebep olacağı bilgisini verdi.
Son konuşmada ise F. Osman Cabi, kullanıcı arabirimi (user interface) ve kullanıcı deneyimi (user experience) konularından bahsetti. Yazılım geliştirirken dikkat edilmesi gereken arayüz ipuçları ile iyi ve kötü uygulamalardan örnekler verdi. Kullanıcı deneyimini (user experience) esas alarak örnek bir arayüz tasarımının adım adım nasıl iyileştirilebileceği izleyicilerle paylaşıldı.
Toplantı sonunda gelecekteki toplantıların atölye çalışmaları şeklinde baştan sona uygulama geliştirme konsepti ile devam ettirilmesi kararlaştırıldı.
Ayrıca etkinlik sonrası Türkiye’nin farklı şehirlerinden gelen katılımcılara Konya’nın yiyecek alanındaki simgesi olan Etli Ekmek ikramında bulunuldu. Yemeğin ardından katılımcılar Mevlana Kültür Merkezinde yine Konya’nın simgelerinden olan Hz. Mevlana’nın manevi yolculuğu anlattığı sema gösterisine katıldılar.
Backup
FileMaker 17 Platformu bugün duyuruldu ve ilk defa Türkçe sürümü de aynı gün piyasada. Türkçeleştirme çalışmaları için destek veren Winsoft ekibine teşekkürler.
